Slaap is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen, maar helaas hebben veel kinderen te maken met slaapproblemen. Van peuters die 's nachts steeds wakker worden tot tieners die moeite hebben met in slaap vallen; slaapproblemen komen op alle leeftijden voor en kunnen aanzienlijke invloed hebben op hun groei, humeur en prestaties. In deze blog bespreken we de verschillende vormen van slaapproblemen bij kinderen, wat ernstige slaapproblemen kunnen inhouden en hoe je slaapproblemen per leeftijd herkent.

Waarom hebben kinderen slaapproblemen?

Slaapproblemen bij kinderen kunnen diverse oorzaken hebben. Fysieke oorzaken, zoals slaapapneu, reflux of allergieën, kunnen slaap verstoren. Ook kan gedrag een rol spelen, zoals angst voor het donker, nachtmerries of de wens om nog niet naar bed te hoeven. Daarnaast kunnen omgevingsfactoren, zoals te veel schermtijd vlak voor het slapen, ook bijdragen aan slaapproblemen bij kinderen. Slaapproblemen bij kinderen zijn doorgaans tijdelijk, maar soms kunnen ze ernstiger zijn en langdurige ondersteuning vereisen.

Wat zijn ernstige slaapproblemen bij kinderen?

Ernstige slaapproblemen komen voor bij ongeveer 20% van de kinderen en kunnen invloed hebben op het dagelijks functioneren. Dit gaat verder dan incidenteel laat opblijven of moeilijk in slaap komen; het kan bijvoorbeeld gaan om:

• Slaapstoornissen zoals slaapapneu, waarbij ademstops optreden en kinderen vaak moe zijn overdag.
• Insomnie, waarbij kinderen moeite hebben om in slaap te komen of langdurig wakker blijven 's nachts.
• Parasomnieën, waaronder slaapwandelen, praten in hun slaap of nachtelijke angsten, die hun slaapkwaliteit verstoren.
• Restless legs syndroom (RLS), waarbij kinderen een oncomfortabel gevoel in hun benen hebben en hierdoor moeilijk kunnen slapen.

Het is essentieel om ernstige slaapproblemen serieus te nemen en, indien nodig, een arts of slaapspecialist te raadplegen.

Slaapproblemen per leeftijd: wat kun je verwachten en hoe kun je helpen?

Baby’s (0-12 maanden)

Baby’s worden vaak om de paar uur wakker voor voeding of troost, vooral in de eerste maanden. Ze hebben echter meestal geen ernstige slaapproblemen. Tegen de tijd dat ze 6-9 maanden oud zijn, slapen veel baby’s 's nachts door.

Tips:

• Probeer een consistente bedtijdroutine te ontwikkelen.
• Zorg voor een rustige en donkere slaapomgeving.
• Leer je baby om zelf in slaap te vallen door hem slaperig maar wakker in bed te leggen.

Peuters (1-3 jaar)

Peuters kunnen te maken krijgen met verlatingsangst, waardoor ze moeilijker in slaap vallen. Daarnaast kunnen angsten en nachtmerries een rol gaan spelen.

Tips:

• Houd een vaste bedtijd en een korte, rustige bedtijdroutine.
• Laat het kind niet te veel suiker of cafeïne (zoals in chocolade) eten voor het slapen.
• Probeer kalmerende rituelen zoals een kort verhaaltje of zachte muziek.

Kleuters (4-5 jaar)

Op deze leeftijd beginnen kinderen levendige dromen te krijgen, wat kan leiden tot nachtmerries of zelfs nachtangsten. Ze willen vaak zelfstandig zijn, maar kunnen moeite hebben om grenzen te respecteren, zoals de bedtijd.

Tips:

• Beperk schermtijd voor het slapen.
• Zorg voor een rustige overgang naar bedtijd door het licht te dimmen en schermen te vermijden.
• Beloon het kind voor goed slaapgedrag, zoals in bed blijven en zelf in slaap vallen.

Schoolgaande kinderen (6-12 jaar)

Schoolgaande kinderen krijgen soms te maken met stress, die hun slaap kan verstoren. Denk aan spanningen rondom schoolprestaties, sociale problemen of een druk schema.

Tips:

• Stimuleer dagelijkse beweging.
• Zorg dat de slaapkamer een rustige en prettige plek is om te slapen.
• Creëer een ontspannen avondroutine met activiteiten zoals lezen of ontspanningsoefeningen.

Tieners (13-18 jaar)

Tieners hebben meer slaap nodig dan de meeste volwassenen, maar door een druk schema en toegenomen schermtijd krijgen ze vaak onvoldoende slaap. Dit kan hun stemming en prestaties beïnvloeden.

Tips:

• Moedig aan om schermen minimaal een uur voor het slapen uit te zetten.
• Help hen een vaste slaaptijd en een vast opstaanschema te houden.
• Moedig een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging aan.

Wanneer hulp zoeken bij slaapproblemen van je kind?

Als je merkt dat de slaapproblemen van je kind een negatieve invloed hebben op hun dagelijks leven, dan is het goed om professionele hulp te zoeken. Dit kan bij een huisarts, kinderarts of een slaapspecialist. Zij kunnen helpen de oorzaak van de slaapproblemen te achterhalen en adviezen of behandelingen aanbieden.